Όταν στην βουλή των Ελλήνων υπήρχαν βουλευτές από την Βόρειο Ήπειρο

ΧΑΚ

Οι εκλογές της 6ης Δεκεμβρίου 1915 – Η πανηγυρική είσοδος των Βορειοηπειρωτών βουλευτών στην ελληνική Βουλή – Τα γεγονότα της εποχής

Βλέποντας τους γείτονες Αλβανούς συνεχώς να προκαλούν, με αποκορύφωμα τον σχηματισμό του αλβανικού (;) αετού σε ελληνικό στρατόπεδο (Μεσολόγγι), σκεφτήκαμε να αναφερθούμε σε ένα ιστορικό γεγονός ελάχιστα γνωστό. Την παρουσία 101 χρόνια πριν, εκλεγμένων βουλευτών από τη Βόρεια Ήπειρο στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Ίσως είναι μια ευκαιρία για όλους να μάθουν ότι η ιστορία γράφεται με γεγονότα και ντοκουμέντα και όχι με ψέματα, φανφαρονισμούς και… σέλφι!
Και ειδικά η ιστορία της Βορείου Ηπείρου, είναι γραμμένη και με το αίμα χιλιάδων Ελλήνων…

Τι προηγήθηκε – Τα γεγονότα συνοπτικά

Μετά την κήρυξη της αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου (14/2/1914), το ξεκίνημα επαναστατικού αγώνα και τη συγκρότηση προσωρινής κυβέρνησης “Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου”, υπό τον Γ.Χ. Ζωγράφο, φτάνουμε στις 17 Μαΐου 1914, οπότε υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας, με το οποίο αναγνωριζόταν διεθνώς η ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου, εξασφαλιζόταν η τοπική αυτοδιοίκηση και δίνονταν στους Βορειοηπειρώτες όλα τα εκκλησιαστικά και εκπαιδευτικά προνόμια.

Στις 18 Οκτωβρίου 1914, ο ελληνικός στρατός επανήλθε στη Βόρεια Ήπειρο, ενώ στις 31 Μαΐου 1915 εκλέγονται οι πρώτοι Βορειοηπειρώτες βουλευτές για το ελληνικό Κοινοβούλιο.
Στη χώρα μας, έγιναν εκλογές στις 6 Δεκεμβρίου 1915, από την κυβέρνηση Σκουλούδη, η οποία έμεινε στην εξουσία και μετά από αυτές. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν συμμετείχε επειδή τις θεώρησε παράνομες και στη συνέχεια συγκρότησε στη Θεσσαλονίκη την Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας.

Η Βουλή της 1ης Ιανουαρίου 1916

Στη Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές αυτές, εκλέχτηκαν συνολικά 332 βουλευτές. Το Κόμμα των Εθνικοφρόνων (Δ. Γούναρης – Σ. Σκουλούδης), εξέλεξε 230 βουλευτές, το Συντηρητικόν Κόμμα (Ν. Στράτος) 7, το Εθνικόν (Κ. Μαυρομιχάλης) 6, η Μακεδονική Ομάδα (Σ. Δραγούμης) 5, το Προοδευτικό Κόμμα, υπό τον Ν. Δημητρακόπουλο 3, ενώ 62 βουλευτές ήταν ανεξάρτητοι και 19 βουλευτές ανεξάρτητοι, προερχόμενοι από τη Βόρεια Ήπειρο (πηγή: Βικιπαίδεια).

Ο Ηπειρώτης πολιτικός Αλέκος Παπαδόπουλος στο βιβλίο του “Άπειρος Χώρα” (έκδ. 1992), κάνει λόγο για 18 βουλευτές, 11 από το Αργυρόκαστρο και 7 από την Κορυτσά. Δεν παραθέτει όμως στοιχεία για αυτούς. Αναφέρει ότι: “Κατά την είσοδό τους στην Ελληνική Βουλή, οι συνάδελφοί τους, τους υποδέχτηκαν με ζητωκραυγές”.

Ο Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, στο ογκώδες βιβλίο του “ΗΠΕΙΡΟΣ” αναφέρει τα ονόματα 14 βουλευτών, 8 από το νομό Αργυροκάστρου και 6 από το νομό Κορυτσάς. Για πρώτη φορά, στο διαδίκτυο, αναφέρουμε μέσα από το protothema.gr, ποιοι ήταν οι 14 Βορειοηπειρώτες βουλευτές.

Από το νομό Αργυροκάστρου: Δ. Δούλης, Σ. Σπυρομήλιος, Π. Ζάππας, Κ. Κυρίτσης, Χ. Γιόσκας, Δ. Παποάλας, Θ. Αδαμίδης και Β. Σωτηριάδης.
Από το νομό Κορυτσάς: Ι. Αδαμίδης, Κ. Πολένας, Σ. Χαρισιάδης, Κ. Σκενδέρης, Ε. Σώμος και Δ. Ζήκος.

Υπάρχει όμως διχογνωμία όπως είδαμε για τον αριθμό των βουλευτών.

Τα Πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων αναφέρουν τους βουλευτές ονομαστικά και όχι ανά εκλογική περιφέρεια. Είμαστε συνεπώς υποχρεωμένοι, προς το παρόν, να αρκεστούμε σε αυτά τα ονόματα, που αναφέρονται από έναν έγκριτο ιστορικό, όπως είναι ο Κ.Α. Βακαλόπουλος.
Από τον ίδιο ιστορικό μαθαίνουμε ότι οι Βορειοηπειρώτες βουλευτές που εκλέχθηκαν το Μάιο του 1915 “δεν έγιναν δεκτοί (ενν. στη Βουλή), γιατί έτσι το επέβαλε η “άψογη” στάση της επίσημης ελληνικής πολιτικής και της διπλωματίας απέναντι στις ευρωπαϊκές δυνάμεις”.

Τα γεγονότα στη συνέχεια
Τον Μάρτιο του 1916, η ελληνική κυβέρνηση με βασιλικό διάταγμα κήρυξε επίσημα την ένωση της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ιταλίας και την παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων. Οι Βορειοηπειρώτες βουλευτές εμποδίστηκαν να πάρουν μέρος στις συνεδριάσεις του ελληνικού κοινοβουλίου.

Επωφελούμενοι από τον εθνικό διχασμό, οι Ιταλοί κατέλαβαν τον Αύγουστο του 1916 τη Χειμάρρα και το Τεπελένι και ως το τέλος του ίδιου χρόνου, μετά την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων, ολόκληρη τη Βόρεια Ήπειρο. Στις 3 Ιουνίου 1917, οι Ιταλοί εισβολείς κήρυξαν πανηγυρικά την ενοποίηση και την ανεξαρτησία της Αλβανίας κάτω από την ιταλική κυριαρχία. Βέβαια, η Βόρεια Ήπειρος είναι ένα βιβλίο από μόνη της, θα επανέλθουμε με εκτενέστερο αφιέρωμα.

Υ.Γ. Μας έκανε μεγάλη εντύπωση ότι στην ίδια Βουλή της 11/1/1916, υπήρχαν 15 μουσουλμάνοι βουλευτές (π.χ. οι Μουσταφά Αρίφ και Νετζίμ Δερβίς Βέης ήταν βουλευτές Θεσσαλονίκης) και 2 Εβραϊκής καταγωγής βουλευτές: ο Μαυρίκιος Κορίννας και ο Σολομών Μεγήρ (;) (τα γράμματα στα πρακτικά της Βουλής είναι κάπως δυσανάγνωστα).

Μιχάλης Στούκας – protothema.gr