Είναι δυνατόν ένα κράτος-μέλος να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Αν για την αποχώρηση ενός κράτους-μέλους από την ευρωζώνη μας λένε
ότι θα πρόκειται για καταστροφή, μπορούμε να φανταστούμε τι θα μας πουν
σε περίπτωση που κάποιος τολμήσει να θέσει την ερώτηση «μα προβλέπεται
αποχώρηση κράτους –μέλους από την ΕΕ;».
Η προπαγάνδα των
ευρωατλαντιστών υπέρ της ΕΕ έχει φθάσει σε τέτοιο βαθμό που οι πολίτες
της ΕΕ όχι μόνο θεωρούν την ύπαρξη της Ένωσης σαν κάτι το φυσιολογικό
...σχεδόν μοιραίο αλλά επιπλέον έχουν την βεβαιότητα ότι καν δεν
προβλέπεται ρήτρα αποχώρησης κράτους-μέλους.
Ωστόσο ρήτρα
αποχώρησης υπάρχει’ πρόκειται για το άρθρο 50 της Συνθήκης της
Ευρωπαϊκής Ένωσης , μιας συνθήκης, οι λεπτομέρειες της οποίας ποτέ δεν
έγιναν αντικείμενο διαβούλευσης μεταξύ των πολιτών της ΕΕ.
Οι ελίτ της Ευρώπης έχουν περιορίσει τον πολιτικό διάλογο αποκλειστικά και μόνο στις δυνατότητες αποκατάστασης του περίφημου ‘δημοκρατικού ελλείματος’ της ΕΕ και φυσικά δεν θέτουν κανένα θέμα περί του εφικτού ή μη αποδέσμευσης ενός κράτους-μέλους από την ΕΕ.
Από την άλλη μεριά οι όψιμοι
ευρωσκεπτικιστές δημαγωγούν λέγοντας ότι «εγώ θα παραβιάσω τις συνθήκες
και θα λύσω την χώρα μου από τα δεσμά της ΕΕ».
Είναι όμως έτσι;
Ιστορική αναδρομή
Συνέπεια της κατάρρευσης της πολυεθνικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπήρξε η δημιουργία... πολλών εθνών-κρατών στον ευρωπαϊκό χώρο και μαζί και η έννοια της αυτοδιάθεσης των λαών.
Η αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών απέκτησε πιο συγκεκριμένο περιεχόμενο στο τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου κατά την σύνταξη της Χάρτας του ΟΗΕ (άρθρο1 παρ. 2 και 55), ενώ αναφέρεται μεταξύ άλλων και στην Δήλωση για την Χορήγηση Ανεξαρτησίας στις Αποικίες το 1960 καθώς και στα δύο Διεθνή Σύμφωνα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα το 1966 , μετατρέποντας την αυτοδιάθεση των λαών από απλή ηθική αρχή σε δικαίωμα που αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο.
Η ίδια αρχή επαναλαμβάνεται στο προοίμιο της Σύμβαση της Βιέννης του 1969 περί του δικαίου που θα εφαρμόζεται στις συνθήκες μεταξύ κρατών.
Με άλλα λόγια η αρχή της αυτοδιάθεσης είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ρήτρα εξόδου από διεθνή συνθήκη.
Επομένως, το διεθνές δίκαιο καθιστά παράνομη την σύνταξη διεθνούς συνθήκης, η οποία δεν περιλαμβάνει ρήτρα εξόδου μέρους απ΄αυτήν.
Οι Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Συνθήκη της Ρώμης του 1957 (η ιδρυτική συνθήκη ΕΟΚ) παρ’ότι δεν περιελάμβανε ρήτρα εξόδου, δεν ήταν παράνομη εφόσον οι συνθήκες συντάσσονταν βάσει των τότε κανόνων του διεθνούς δικαίου, κάτι που δεν ισχύει όμως με την Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992 (Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης) , η οποία ήταν παράνομη επειδή δεν περιέλαμβανε ρήτρα αποχώρησης. Το ίδιο και η Συνθήκη του Άμστερνταμ του 1997, το ίδιο και η Συνθήκη της Νίκαιας του 2000.
Το ‘Ευρωπαικό Σύνταγμα’
Το 2004 δίνεται στην δημοσιότητα εν χορδαίς και οργάνοις το προσχέδιο ‘ευρωπαικού συντάγματος’ που επεξεργαζόταν επιτροπή «σοφών» υπό τον Giscard d’ Estaing.
Το προσχέδιο ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων όχι μόνο από τον γαλλικό και ολλανδικό που το καταψήφισαν αλλά και από νομικούς – κυρίως βρετανούς και γερμανούς- οι οποίοι συνόψιζαν την κριτική τους σε ένα γεγονός: «πώς είναι δυνατόν μία συνθήκη που αφορά τόσα πολλά κράτη να παραβιάζει τόσο εξόφθαλμα το διεθνές δίκαιο από το πρώτο της άρθρο εφόσον αγνοεί την ρήτρα εξόδου;».
Το τελικό κείμενο της συνθήκης υπεγράφη το 2007 (Συνθήκη της Λισσαβόνας), περιελάμβανε ρήτρα εξόδου αλλά και την σιωπηρή συμφωνία να μην γίνεται ποτέ λόγος γι αυτό. Ακόμα και ο τίτλος που επελέγη, ‘Ευρωπαικό Σύνταγμα’, είναι παραπλανητικός. Δεν πρόκειται για ‘σύνταγμα’ αλλά για ‘διεθνή συνθήκη’ πολλών χιλιάδων σελίδων.
Έτσι, το λεγόμενο 'οικοδόμημα της ΕΕ' σήμερα λειτουργεί με βάση δύο συνθήκες που συμπεριλαμβάνουν όλα τα προηγούμενα κεκτημένα: την Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία περιλαμβάνει τις βασικές αρχές και την Συνθήκη για την λειτουργία της ΕΕ , που περιλαμβάνει όλες τις λεπτομέρειες και συντάχθηκε έτσι ώστε να μην ενδιαφέρει τον πολύ κόσμο.
Καταγγελία και αποχώρηση
Η συνθήκη της ΕΕ παρέχει, επομένως, την δυνατότητα σε ένα μέλος-κράτος να αποχωρήσει μονομερώς από την ΕΕ σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες επικαλούμενο το άρθρο 50, το οποίο επιπλέον περιγράφει και τον τρόπο:
‘Το κράτος μέλος που αποφασίζει να αποχωρήσει γνωστοποιεί την πρόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Υπό το πρίσμα των προσανατολισμών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ένωση προβαίνει σε διαπραγματεύσεις και συνάπτει με το εν λόγω κράτος συμφωνία που καθορίζει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για την αποχώρησή του, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ένωση’.
Οι λεονταρισμοί εκ μέρους ευρωπαίων πολιτικών που υπόσχονται στους λαούς τους έξοδο από την ΕΕ «με το έτσι θέλω» είναι εξ ίσου επικίνδυνοι με τις μεγαλοστομίες των ευρωπαϊστών για δήθεν απομόνωση των χωρών τους σε περίπτωση εξόδου από την ΕΕ, επειδή και οι δύο παραβιάζουν τις συνθήκες και περιφρονούν το διεθνές δίκαιο.
Όταν κάποιος περιφρονεί το δίκαιο, περιφρονεί και την δημοκρατία.
του Θανάση Λασκαράτου
19.12.2013
ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Άρθρο 50 [30.3.2010 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 83/44]
1. Κάθε κράτος μέλος μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες.
2. Το κράτος μέλος που αποφασίζει να αποχωρήσει γνωστοποιεί την πρόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Υπό το πρίσμα των προσανατολισμών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ένωση προβαίνει σε διαπραγματεύσεις και συνάπτει με το εν λόγω κράτος συμφωνία που καθορίζει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για την αποχώρησή του, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ένωση.
Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας αυτής γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 218, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συμφωνία συνάπτεται εξ ονόματος της Ένωσης από το Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
3. Οι Συνθήκες παύουν να ισχύουν στο εν λόγω κράτος από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης ή, ελλείψει τέτοιας συμφωνίας, δύο έτη μετά τη γνωστοποίηση που μνημονεύεται στην παράγραφο 2, εκτός εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε συμφωνία με το εν λόγω κράτος μέλος, αποφασίσει ομόφωνα την παράταση της προθεσμίας αυτής.
4. Για τους σκοπούς των παραγράφων 2 και 3, το μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του
Συμβουλίου που αντιπροσωπεύει το αποχωρούν κράτος μέλος δεν συμμετέχει ούτε στις συζητήσεις ούτε στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ή του Συμβουλίου που το αφορούν.
Η ειδική πλειοψηφία ορίζεται βάσει του άρθρου 238, παράγραφος 3, στοιχείο β), της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
5. Εάν το κράτος που αποχώρησε από την Ένωση ζητήσει την εκ νέου προσχώρησή του, η αίτηση αυτή υπόκειται στη διαδικασία του άρθρου 49
ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΩΡΑ,
ΠΗΓΗ
Μπορεί να αποχωρήσει ένα κράτος από την Ε.Ε.;
Το ενδεχόμενο αποχώρησης ή αποβολής ενός κράτους - μέλους από την Ευρωζώνη ερευνά, σε μελέτη που εξέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα! Ο συγγραφέας της νομικής μελέτης είναι μάλιστα ο 35χρονος Έλληνας, Φοίβος Αθανασίου, εκ των νομικών συμβούλων της τράπεζας.
Αφορμή για το άρθρο δεν αποτέλεσε το πρόσφατο «σίριαλ» περί κινδύνου χρεοκοπίας της Ελλάδας, αλλά η υιοθέτηση της Συνθήκης της Λισσαβόνας από τα 27 κράτη-μέλη, καθώς σε αυτή περιγράφεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα αποχώρησης από την Ε.Ε. Πρόκειται για το άρθρο 50 της ενοποιημένης απόδοσης της Συνθήκης της Ε.Ε., όπου προβλέπεται ότι «κάθε κράτος - μέλος μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες».
Μόνο μέσω συμφωνίας
«Πριν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας η αποχώρηση ήταν δυνατή μόνο μέσω συμφωνίας που θα ενέκριναν όλα τα κράτη-μέλη», εξηγεί ο κ. Αθανασίου.
Μοναδική φορά που το θέμα έχει ανακύψει ως ρεαλιστικό ενδεχόμενο ήταν η περίπτωση του δημοψηφίσματος στη Βρετανία το 1975, όταν η κυβέρνηση των Εργατικών ζήτησε από τους πολίτες να εγκρίνουν την παραμονή της χώρας στην τότε ΕΟΚ (η Βρετανία είχε ενταχθεί το 1973, υπό κυβέρνηση Συντηρητικών).
Οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της παραμονής και έκτοτε το πρόβλημα δεν έχει ανακύψει ξανά με ρεαλιστικό τρόπο.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας, όμως, όχι μόνο αναφέρεται στο ενδεχόμενο αποχώρησης, αλλά περιγράφει και τη διαδικασία (στο ένθετο αριστερά περιγράφεται αναλυτικά).
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράγραφος μετά την περιγραφή της διαδικασίας αποχώρησης ενός κράτους - μέλους όπου αναφέρεται ότι «οι Συνθήκες παύουν να ισχύουν στο εν λόγω κράτος από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης ή, ελλείψει τέτοιας συμφωνίας, δύο έτη μετά τη γνωστοποίηση που μνημονεύεται στην παράγραφο 2». Από την διατύπωση αυτή ο νομικός σύμβουλος της ΕΚΤ συμπεραίνει ότι η αποχώρηση από την Ε.Ε. δεν προϋποθέτει καν τη σύμφωνη γνώμη των υπολοίπων μελών - δύο χρόνια μετά την ανακοίνωση της πρόθεσης για αποχώρηση, το κράτος παύει να είναι μέλος της Ε.Ε.
Εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης
Σε όλα τα παραπάνω ο λόγος γίνεται για τη συμμετοχή συνολικά στην Ε.Ε. και όχι συγκεκριμένα στην τελική φάση της ΟΝΕ (Ευρωζώνη). Στη Συνθήκη της Λισαβόνας δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη για το τελευταίο. Παραθέτοντας σειρά νομικών επιχειρημάτων, ο κ. Αθανασσίου υποστηρίζει ότι «ο μόνος τρόπος για να αποχωρήσει ένα κράτος από την ΟΝΕ είναι να αποχωρήσει από την Ε.Ε.».
Η Ελλάδα, δηλαδή, για να πάψει να είναι μέλος της Ευρωζώνης θα πρέπει να επιλέξει να αποχωρήσει από την Ε.Ε. (δεν μπορεί καν να επιλέξει να αποχωρήσει μόνο από την Ευρωζώνη).
Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι, ακόμα και αν ένα κράτος - μέλος εγκαταλείψει την Ευρωζώνη και την Ε.Ε., μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το ευρώ, ακριβώς όπως πράττουν διάφορα κράτη που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βατικανό κ.ά.).
Επισήμως τα κοινοτικά όργανα αποθαρρύνουν μια τέτοια πρακτική, αλλά δεν μπορούν να απαγορεύσουν σε ένα ανεξάρτητο κράτος να αγοράζει ευρώ από την αγορά και να τα αποδέχεται είτε ως εναλλακτικό είτε και ως βασικό μέσο συναλλαγών στην οικονομία του.
Τι προβλέπει η Συνθήκη
Η Συνθήκη της Λισαβόνας // περιγράφει με λεπτομέρειες τη διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ:«Το κράτος - μέλος που αποφασίζει να αποχωρήσει γνωστοποιεί την πρόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Υπό το πρίσμα των προσανατολισμών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ένωση προβαίνει σε διαπραγματεύσεις και συνάπτει με το εν λόγω κράτος συμφωνία που καθορίζει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για την αποχώρησή του, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ενωση.
Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας αυτής γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 218, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συμφωνία συνάπτεται εξ ονόματος της Ένωσης από το Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Οι δυνατότητες «σωτηρίας» και αποπομπής
Από τη μελέτη προκύπτει σαφέστατα ότι πουθενά στις Συνθήκες δεν προβλέπεται δυνατότητα αποπομπής κράτους-μέλους, αλλά και ότι η μελλοντική υιοθέτηση μιας τέτοιας πρόβλεψης θα ήταν παράλογη νομικά. Θεωρητικά, τα υπόλοιπα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το άρθρο της Συνθήκης περί ενισχυμένης συνεργασίας ομάδας κρατών-μελών (άρθρο 20) ή ακόμα και να δημιουργήσουν μία «νέα Ε.Ε.», αφήνοντας εκτός μόνο το κράτος που θέλουν να εγκαταλείψουν.
Πρόκειται, όμως, για δύο ακραίες και πρακτικά μάλλον ανεφάρμοστες λύσεις. «Θα ήταν σαφώς ευκολότερο να πειστεί ένα κράτος-μέλος να αποχωρήσει, αξιοποιώντας τη ρήτρα εξόδου», υποστηρίζεται.
Οσον αφορά την Ελλάδα ακόμα και αν βρεθεί προ του φάσματος της χρεοκοπίας οι εταίροι της δεν θα χρειαστεί να την αποπέμψουν.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας μπορεί να ξεκαθαρίζει ότι τα κοινοτικά όργανα και οι υπόλοιπες κυβερνήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος ενός κράτους-μέλους (άρθρο 125), αλλά σε άλλο σημείο (άρθρο 123) παραθέτει τις προϋποθέσεις για να επιτραπεί η «σωτηρία» του.
«Οταν ένα κράτος-μέλος αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει να του χορηγήσει, υπό ορισμένους όρους, χρηματοδοτική ενίσχυση της ΕΕ».
Το θέμα είναι ποιοι θα είναι αυτοί οι όροι?
Χάρης Σαββίδης 24/12/2009
Πηγή: anatropitora.blogspot.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου