Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011

0 Βίος και πολιτεία του Μαρξ (Καρλ Χάινριχ) ….

Άγνωστες λεπτομέρειες από την ιδιωτική ζωή του Καρόλου Μαρξ...

Ο Καρλ Χάινριχ Μαρξ (Karl Heinrich Marx) γεννήθηκε την 5η Μαΐου του 1818 στην Τρηρ της Γερμανίας από αστική οικογένεια μεγαλοδικηγόρου.

Οι πρόγονοι του ήταν εβραϊκού θρησκεύματος και η οικογένεια του πατέρα του από το 1723 ασκεί κληρονομικά το λειτούργημα του ραβίνου στην πόλη της Τρηρ. Το ίδιο και η οικογένεια της μητέρας του, η Εριέττα, ήταν ραβίνοι στη Δανία.


Ο πατέρας του Μαρξ, Χίρσελ, αποφάσισε να ενστερνιστεί τη λουθηρανική θρησκεία, το ίδιος και ο Κάρολος, παρότι δήλωνε άθεος, ενστερνίζεται το Λουθηρανισμό και αλλάζει το όνομά του σε Χάινριχ.

O Μαρξ σπούδασε φιλοσοφία, αν και ο πατέρας του τον ήθελε δικηγόρο. Θα εκπονήσει τη διδακτορική του διατριβή στον Δημόκριτο και τον Επίκουρο. Οι πανεπιστημιακές σπουδές του Μαρξ άρχισαν στο Πανεπιστήμιο της Βόννης (Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität) το 1833, όπου σπούδαζε νομικά. 

Ωστόσο, οι συναναστροφές του στο πανεπιστήμιο της πόλης τον απέσπασαν από τις σπουδές του και περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του τραγουδώντας στις μπιραρίες. 

Ο πατέρας του τον ανάγκασε να αλλάξει πανεπιστήμιο την επόμενη χρονιά, και έτσι ο Καρλ μεταφέρθηκε στο σοβαρό και ακαδημαϊκού ύφους πανεπιστήμιο Humboldt Universität (πρωην Friedrich-Wilhelms-Universität) στο Βερολίνο.

Ο Μαρξ από την παιδική του ηλικία ήταν ένας απαράμιλλος παραμυθάς, όπως αναφέρει η κόρη του Ελεονόρα: “έχω ακούσει τις θείες μου να λένε”, συνεχίζει η Ελεονόρα, “ πως όταν ήταν μικρός τυραννούσε σε απίστευτο βαθμό τις αδελφές του. Τις πήγαινε βόλτα.. επέμενε να τις βάζει να τρώνε τα γλυκά που έφτιαχνε με βρόμικη ζύμη και ακόμα πιο βρόμικα χέρια. Αυτές, όμως, υπέμειναν τις βόλτες και έτρωγαν αδιαμαρτύρητα τα γλύκα για τις ιστορίες που θα τους έλεγε ο Κάρολος ως ανταμοιβή για το θάρρος τους

Σε ηλικία 25 χρόνων παντρεύεται τη 29 χρόνων βαρόνη Ιωάννα Βέρθα Ιουλία Τζένη φον Βεστφάλεν.
Στο γάμο παραβρέθηκε μόνο η μητέρα της Τζένης, και ελάχιστοι φίλοι καθώς ο Μάρξ ήταν ανεπιθύμητος στην οικογένεια της συζύγου του. Το γαμήλιο δώρο της μητέρας της Τζένης ήταν μια συλλογή κοσμημάτων και ασημικών, η οποία θα βρίσκεται περισσότερο στα χέρια των ενεχυροδανειστών παρά στο σπίτι των Μαρξ.
Αρχικά, μετακομίζουν στη Γαλλία και ο Μαρξ στρέφεται προς τον πολιτικό ακτιβισμό, και εργάζεται ως δημοσιογράφος.

Στη Γαλλία, σε επανεκτιμά τη σχέση του με τον Μπάουερ και τους αριστερούς Χεγκελιανούς, και γράφει το ‘Εβραϊκό ζήτημα’, που ήταν μια κριτική στις έννοιες των πολιτικών δικαιωμάτων και της πολιτικής απελευθέρωσης.

Στο Παρίσι γνώρισε και άρχισε να συνεργάζεται με τον Φρίντριχ Ένγκελς, (Γερμανό φιλόσοφο) που επεξεργάστηκε μαζί με τον Καρλ Μαρξ την θεωρία του επιστημονικού Κομμουνισμού και του διαλεκτικού υλισμού. 

Συνέγραψε επίσης, μαζί με τον Μαρξ, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο και Το Κεφάλαιο.
Ο Μαρξ εκδιώχθηκε από το Παρίσι και μαζί με τον Ένγκελς εγκαταστάθηκαν στις Βρυξέλλες. 
Εκεί συνέγραψαν τη ‘Γερμανική Ιδεολογία’, μια κριτική μελέτη της φιλοσοφίας του Χέγκελ και των αριστερών Χεγκελιανών, αργότερα γράφει την ‘Αθλιότητα της Φιλοσοφίας’. Αυτά τα δύο έργα αποτέλεσαν τις βάσεις για το επικείμενο ‘Κομμουνιστικό μανιφέστο’, που πρωτοεκδόθηκε τις 21 Φεβρουαρίου του 1848, με εντολή της ‘Communist League’, μιας οργάνωσης Γερμανών μεταναστών, οι οποίοι είχαν συναντήσει το Μαρξ στο Λονδίνο.

Η πρώτη κόρη, η Τζένη έχει γεννηθεί στη Γαλλία. Η Λόρα και ο Εντγκάρ στο Βέλγιο, ενώ στο Λονδίνο θα γεννηθεί ο Χάινριχ Γκουίντο

Όλοι στην οικογένεια Μαρξ, είχαν ψευδώνυμα και παρατσούκλια.
Ο Μαρξ στη Γαλλία υπέγραφε ως Ραμπόζ, ενώ στην Αγγλία υπέγραφε ως Α. Ουίλιαμς. 

Περιπαιχτικό ρόλο είχαν τα παρατσούκλια που είχαν οι Μαρξ μέσα στην οικογένεια. Ο Μαρξ ήταν γνωστός ως “Μαυριτανός” λόγω της μαύρης γενειάδας και της αχτένιστης κώμης. Ο ίδιος προέτρεπε τα παιδιά του να τον αποκαλούν “γερό Νικ” και “Τσάρλι”.

Το 1849, Όταν η κυβέρνηση των εργατικών κατέρρευσε, ο Μαρξ μεταναστεύει στο Λονδίνο όπου και θα παραμείνει μέχρι το θάνατο του. Τους πρώτους μήνες στο Λονδίνο το σπίτι του Μαρξ ήταν Φροντιστήριο Μαθημάτων κομμουνισμού. 

Ο ίδιος ο Μαρξ δίδασκε, τους Γερμανούς πρόσφυγες: Ισπανικά, Αρχαία Ελληνικά, λατινικά, φιλοσοφία, πολιτική οικονομία. 

Από το 1852 έως το 1861, (ενόσω ζούσε στο Λονδίνο) ο Μαρξ υπήρξε ευρωπαϊκός απεσταλμένος της εφημερίδας New York Tribune.

Το 1851 η Τζένη είναι και πάλι έγκυος, αν και άρρωστη θα ταξιδέψει μέχρι την Ολλανδία, για να ζητήσει χρήματα από στο θείο της Λίον Φίλιπς (ιδιοκτήτης της πασίγνωστης εταιρείας ηλεκτρικών συσκευών Philips).

Στη διάρκεια αυτής της απουσίας ο Κάρολος θα συνάψει σχέσεις με την υπηρέτρια του και θα αποκτήσει ένα γιο που ποτέ δε θα το αναγνωρίσει. Το παιδί θα δοθεί για υιοθεσία, ενώ η υπηρέτρια θα παραμείνει στο σπίτι παρόλο που τη σχέση της θα γίνει γνωστή στη Τζένη Μαρξ.

Μέχρι το 1852 θα πεθάνουν δύο παιδιά του Κάρολου Μαρξ, ο λόγος είναι οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Η υπόθεση της μίζερης ζωής του Μάρξ έχει απασχολήσει πολλούς μελετητές, γιατί ήταν γεμάτη αντιφάσεις: 
Η μιζέρια του συνοδευόταν από περιττά μικροαστικά έξοδα . 

Ακόμα και το 1851, που ήταν από τις φτωχότερες χρονιές, ο Μαρξ έλαβε από τον Ένγκελς (μόνιμος οικονομικός του υποστηρικτής) και άλλους υποστηρικτές του 150 λίρες ποσό.


Επιπλέον, την περίοδο, έβγαζε 50 λίρες το χρόνο από τη συνεργασία του με τη Neue Oder- Zeitung.
Την ίδια εποχή το ετήσιο ενοίκιο του ήταν 22 λίρες.


Τότε γιατί ζούσε σε απόλυτη μιζέρια;
Η απάντηση κρύβεται στις μικροαστικές αντιλήψεις που έκρυβε μέσα του ο «μέγας επαναστάτης»: στην πραγματικότητα ήταν ένας καλοπερασάκιας που δεν εγκατάλειψε ποτέ τις αστικές του συνήθειες.

Ενώ δεν διέθετε χρήματα για το φαγητό το παιδιών του, τα παιδιά του πέθαιναν λόγω ανθυγιεινών συνθηκών, επέμενε να διατηρεί γραμματέα, παρόλο που η γυναίκα του ήταν πρόθυμη να κάνει την ίδια δουλειά. 


Επέμενε να πηγαίνει διακοπές, να κάνουν τα παιδιά του μαθήματα πιάνου και να τηρεί όλα τα προσχήματα του καθωσπρεπισμού.

Δεν μπορούσε να δεχτεί το τρόπο ζωής του “υποπρολεταριάτου”, όπως ο ίδιος τον αποκαλούσε...

Ήταν περήφανος που είχε παντρευτεί μια αριστοκράτισσα. 
Της είχε τυπώσει επισκεπτήρια που έγραφαν: “Τζένη Μαρξ, née (γεννημένη) βαρόνη ντε Βεστφάλεν”.
Αυτά τα επισκεπτήρια θα τον σώσουν από την αστυνομία, όταν θα το συλλάβουν στο δρόμο με τα ασημικά της οικογένειας της γυναίκας του καθώς θα πηγαίνει στο ενεχυροδανειστήριο.

Θα τον κρατήσουν μία νύχτα στη φυλακή, γιατί δεν μπορούσε να πείσει τους αστυνομικούς ότι ένας απένταρος Γερμανός πρόσφυγας έχει στην κατοχή του ασημικά με το οικόσημο των Άργκιλ. Τελικά, η Τζένη θα πείσει για την αριστοκρατική της καταγωγή.

Τις μικροαστικές του αντιλήψεις τις βρίσκουμε και το 1865, όταν θα μετακομίσει σε μία έπαυλη στο βόρειο Λονδίνο. Γράφει στον Ένγκελς: “…είναι αλήθεια πως το σπίτι είναι πέρα από τις δυνάμεις μου, μα είναι ο μόνος τρόπος για να καταξιωθούν κοινωνικά τα παιδιά, προκειμένου να εξασφαλίσουν το μέλλον τους”.

Οι κόρες του Μαρξ στην εφηβεία τους παρακολούθησαν σεμινάριο για κυρίες που στοίχιζε 8 λίρες το τέταρτο της ώρας
Ο Μαρξ δεν αναζήτησε ποτέ μία συστηματική εργασία. Το 1862, όταν τον έπνιγαν τα χρέη, έκανε αίτηση να προσληφθεί ως υπάλληλος των σιδηροδρόμων, αλλά τον απέρριψαν εξαιτίας του δυσανάγνωστου γραφικού του χαρακτήρα.

Στις 28 Απριλίου 1882 και ενώ βρισκόταν στο Αλγέρι ξύρισε την γενειάδα του: “ξεφορτώθηκα την προφητική γενειάδα και το τιμημένο στέμμα”, έγραψε στον ‘Ενγκελς.

Είναι τα χρόνια που μάλλον περνάει γεροντική υπαρξιακή κρίση.
Οι ιδέες του δεν παίρνουν σάρκα και οστά. Τα βιβλία του δεν πωλούνται, η οικογένεια του αποδεκατίζεται από το θάνατο και η ζωή του νοιώθει ότι φτάνει στο τέλος.
Τι νόημα έχει πια ο Υλισμός και η Διαλεκτική;

Την εποχή εκείνη του αρέσει πάρα πολύ ένα αραβικό παραμύθι το οποίο γράφει στην κόρη του
Φιλόσοφος: Βαρκάρη, ξέρεις από Ιστορία;
Βαρκάρης: όχι
Βαρκάρης: τότε έχεις χαραμίσει τη μισή σου ζωή. Γνωρίζεις μαθηματικά;
Βαρκάρης: όχι
Φιλόσοφος: τότε έχεις χαραμίσει πάνω από τη μισή σου ζωή
Σε λίγο ένα δυνατός άνεμος αναποδογυρίζει τη βάρκα και ρίχνει το βαρκάρη και το φιλόσοφο στη θάλασσα
Βαρκάρης: Φιλόσοφε, ξέρεις κολύμπι
Φιλόσοφος: όχι
Βαρκάρης: Τότε έχεις χαραμίσει όλη σου τη ζωή 


Όσο ζούσε ο Μαρξ κυκλοφόρησε μόνο ο Α΄τόμος του “Κεφαλαίου”. Το δεύτερο τόμο θα τον εκδώσει ο ¨Ενγκελς δύο χρόνια μετά το θάνατο του Μαρξ και ο τρίτος τόμος, πάλι από τον Ενγκελς θα εκδοθεί το 1894.

Το 1890 κυκλοφορούν στην Αμερική, σε αγγλική μετάφραση, οι δύο πρώτοι τόμοι του “Κεφαλαίου” όπου πουλήθηκαν 5000 αντίτυπα μέσα σε λίγες ημέρες, διότι, ο εκδότης απέστειλε στους τραπεζίτες της Γουόλ στριτ ένα διαφημιστικό φυλλάδιο, με το “Κεφάλαιο” του Κάρολου Μαρξ, που αποκάλυπτε τον τρόπο “για να συσσωρεύσουν κεφάλαια”.

Ο Κάρολος Μαρξ κηδεύτηκε στο νεκροταφείο του Χαϊγκέιτ, στις 17 Μαρτίου 1883. Τέσσερα παιδιά του Μαρξ πέθαναν πριν από αυτόν.
Τα δύο που απέμειναν (Ελεονόρα και η Λόρα) αυτοκτόνησαν και τα δύο. 

Η Ελεονόρα, μάλιστα, είχε σχεδιάσει μία κοινή αυτοκτονία με τον αγαπημένο της (γνωστός τυχοδιώκτης). Η ίδια ήπιε το δηλητήριο που της έδωσε ο “αγαπημένος” της, ενώ αυτός, αφού την είδε να πεθαίνει, το μετάνιωσε και γύρισε στην ερωμένη του.

Η Λόρα και ο Πόλ Λαφαργκ, αφού έζησαν μέχρι το 1911 με τα λεφτά του Ένγκελς, αποφάσισαν να αυτοκτονήσουν.
Στην κοινή κηδεία τους τον επικήδειο εκφώνησε ένας άσημος εκπρόσωπος των Ρώσων Κομμουνιστών: ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν.

Ο μόνος απόγονος του που έζησε μία φυσιολογική ζωή ήταν, ο νόθος γιος του, Φρέντι, και τον οποίο ο Μαρξ ποτέ δεν αναγνώρισε. 
ΟΦρέντι ποτέ δεν έμαθε ότι ο Μαρξ ήταν ο πατέρας του, αφού έζησε υιοθετημένος μακριά από την οικογένεια των Μαρξ.


Πηγές: 1.Κάρολος Μαρξ, η ζωή του, Φρανσις Γουίν, μετ.εκδ. Ωκεανίδα, μετ. Θεόφιλος Ξ. Τραμπούλης.
2.Gian Mario Bravo: Da Weitling a Marx. La lega dei comunisti. ed. La Pietra (ιταλική έκδοση)
3. Franz Mehring, Karl Marx: The Story of His Life (Routledge, 2003)

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου